Pojęcie „sen polifazowy” jest mało znane. Jeszcze rzadziej zdarza się, że ktoś potrafi coś więcej o nim powiedzieć. W dobie internetu znalezienie informacji na ten temat jest znacznie prostsze, trzeba jednak zwrócić baczną uwagę na źródło i przesiać liczne, niesprawdzone wiadomości. Największą skarbnicą wiedzy są książki a najpopularniejszą z nich jest dzieło autorstwa doktora Claudio Stampi, pod tytułem „Why We Nap: Evolution, Chronobiology, and Functions of Polyphasic and Ultrashort Sleep”. Kim jest Claudio Stampi i dlaczego zainteresował się tym tematem?

Sen polifazowy – badania nad tematem

Claudio Stampi to urodzony w Brazylii naukowiec i badacz stosowania krótkich drzemek w ekstremalnych warunkach. Zainteresował się tym tematem jako zapalony żeglarz jednoosobowych łodzi długodystansowych. Warunki w jakich przebywają żeglarze odbiegają od standardowych. Nie ma możliwości spania po 8 godzin na dobę. I tu doskonałym rozwiązaniem okazał się sen polifazowy. Technikę tą Stampi wypróbował na sobie, a następnie kontynuował badania już w warunkach laboratoryjnych. W tym celu przez 50 dni obserwował reakcje młodego artysty o imieniu Francesco, na tak radykalnie skrócony czas ciągłego snu jak 3 godziny, uzupełniane regularnymi, krótkimi drzemkami w ciągu dnia. Wnioski jakie wysunął potwierdziły jego osobiste doświadczenia. Organizm człowieka jest w stanie funkcjonować przy naprawdę niewielkim czasie przeznaczonym na sen, przy minimalnym spadku koncentracji. Ciekawą reakcję zaobserwował w dniu, w którym zezwolił badanemu na nieograniczony sen. Francesco przespał wtedy aż 10 godzin. Można więc śmiało stwierdzić, że organizm ludzki ma bardzo konkretne predyspozycje.

Nie tylko Stampi interesował się tematem snu polifazowego. Badania na szeroko zakreśloną skalę prowadziła również armia amerykańska już w czasach I wojny światowej, armia kanadyjska oraz włoska przeprowadzając liczne eksperymenty. Swoją cegiełkę dołożyła również Nasa i Organizacja Badająca Wpływ Lotów Kosmicznych na Zdrowie czyli NSBRI, szukające idealnego rozwiązania dla astronautów, którzy w czasie lotów kosmicznych musieli odpoczywać w mocno ekstremalnych warunkach, a jednocześnie zachować świeżość i jasność umysłu.

Sen polifazowy – rodzaje

Sen polifazowy może mieć różne stopnie trudności. Obecnie wyróżniamy cztery główne techniki, a ich podział przedstawia się następująco:

  • najprostsza i najpopularniejsza metoda czyli SIESTA – jest to tak zwany sen bifazowy czyli składający się z dwóch etapów, 6 godzinny sen ciągły oraz jedna 20 minutowa drzemka lub 4,5 godziny snu i jedna 90 minutowa drzemka. Jest dość często stosowana, zupełnie nieświadomie w formie np. poobiedniej drzemki
  • dość wszechstronna metoda, choć nie łatwa do opanowania EVERYMAN – obejmuje od 1,5 do 4,5 godzin nieprzerwanego snu i od 2 do 5 dwudziestominutowych drzemek w ciągu dnia.
  • mniej znaną metodą jest DYMAXION – odbywane co 4 godziny 30 minutowe drzemki. Łącznie sen trwa 2 godziny.
  • najtrudniejsza jest metoda UBERMAN – polega na sześciu 20 minutowych drzemkach co 4 godziny.

W trakcie badań wysuwano różne wnioski, między innymi to, że dłuższe drzemki są korzystniejsze dla organizmu niż krótsze.

Jak się przygotować do stosowania metody snu polifazowego

Wdrażanie nowych technik ingerujących w dotychczasowy sposób naszego życia, zawsze powinno być poprzedzone odpowiednim przygotowaniem. Poznanie metod poprzez przeczytanie fachowych poradników, napisanych przez doświadczonych praktykantów to najlepszy sposób na zdobycie wiedzy. Istnieje jednak szereg dodatkowych czynników, jakimi powinien być wspierany sen polifazowy, między innymi:

  • odpowiednie żywienie – powinniśmy odżywiać się zdrowo, tak, by zapewnić organizmowi dostęp do witamin i mikroelementów, zapewnić odpowiednią dawkę energii, uzupełniać niedobory wartości odżywczych
  • higiena snu – ograniczony czas snu powinien być w pełni wykorzystany, nie skracany poprzez długi czas zasypiania czy utrudnione warunki wypoczynku. By był efektywny powinniśmy zapewnić sobie komfort kupując wygodny materac, dobrany do naszej wagi i upodobań (np. materac twardy, materac bardzo twardy, materac miękki lub materac średnio twardy). Równie istotna jest dobrze zaciemniona sypialnia, nie dobiegające z zewnątrz hałasy, regularność pory zasypiania i wstawania oraz redukowanie stresu.
  • higiena życia – we wszystkim powinno stosować się umiar, rozdział życia zawodowego od prywatnego jest bardzo ważny. Zachowanie właściwych proporcji między obowiązkami a przyjemnościami pozwala zachować zdrowie fizyczne i psychiczne. Zyskując czas, w wyniku ograniczania snu, przeznaczmy go na obie sfery życia. Organizm ludzki nie jest przystosowany do wysiłku i pracy 20 godzin na dobę. I nie powinniśmy się do tego zmuszać. Korzystnie na samopoczucie wpływa również sport, spacery na świeżym powietrzu, realizowanie pasji.

Nie ma jeszcze badań oceniających wpływ długofalowego stosowania snu polifazowego na życie i zdrowie człowieka. W krótkim czasie, stosowany sporadycznie lub z powodu zaistniałych ekstremalnych warunków nie wpływał istotnie na organizm ludzki. Koncentracja i uwaga pozostawały na wysokim poziomie, nie zaobserwowano objawów sugerujących pogorszenie stanu zdrowia. Krótki sen uzupełniony drzemkami nie generował złego samopoczucia, bólów głowy czy rozdrażnienia.

Jednak mimo braku wyraźnych przeciwwskazań lekarze wciąż stawiają tradycyjny sen monofazowy na pierwszym miejscu. Uważają, że nieprzerwany 8 godzinny sen jest najodpowiedniejszy dla naszego organizmu.

Sen polifazowy wymaga dużego samozaparcia. Osoba, która stosuje tą metodę musi być konsekwentna w swoim działaniu, gdyż jedynie systematyczność pozwoli na dostosowanie się organizmu do nowych warunków funkcjonowania. Wytrwanie w tym postanowieniu nie jest łatwe, dlatego stosować ją będę przez dłuższy czas osoby z dużymi pokładami samodyscypliny.

Zobacz też nasze inne artykuły z bloga:
- Narkolepsja - objawy, leczenie i przyczyny
- Bezsenność w ciąży - z czego wynika? Jak sobie poradzić?
- Fazy snu (REM i nREM) - opis faz, zaburzenia snu